Yahya Efendi Türbesi Hakkında Bilgi (Dergahı, Nerede..)

İstanbul’un en güzel yerlerinden birinde, Yıldız Parkının yanında bulunan Yahya Efendi Türbesi sahip olduğu manevi atmosferin yanında ayrıca muhteşem bir boğaz manzarasına sahip bir yer.

Beşiktaş’a yolunuz düştüğünde insanlara huzur veren, ahşap yapılar ile yeşil dokunun birleştiği bu yeri ziyaret etmeden geçmeyin.

Yahya Efendi Türbesi

Yahya Efendi, Kanuni’nin süt kardeşidir. Her ne kadar aynı sütle beslenmişlerse de, bu iki kişinin yolları oldukça farklıdır. Yahya Efendi kendisine dervişlik yolunu seçmiş, buraya bir dergah yaptırarak öğrencilerine dersler vermiş.

Yahya Efendi alçak gönüllü, adaletten, doğrudan yana olan bir din adamı olarak nam salmış biridir. Bu özelliklerini yansıtan ve Kanuni ile aralarında geçtiği rivayet edilen bir efsane anlatılır. Kanuni, süt kardeşinin Hz. Hızır ile yakın ilişkide olduğunu bildiğinden kendisini onunla tanıştırmasını ister. Bir gün Yahya Efendi ile Kanuni tekkenin önünden sandala binip dolaşırlar, sandalda Kanuni’nin tanımadığı üçüncü kişi Kanuni’nin parmağındaki zengin yüzüğü alır ve denize atar. Kanuni bu duruma çok sinirlenir ama sinirini bastırıp ses etmez.

Sandal Kuruçeşme’ye gelince, adama elini denize sokar ve yüzüğü çıkarıp Kanuni’ye geri verir. Gezinti sonrası Yahya Efendi, Kanuni’ye “O adam Hızır’dı” der. Kanuni etrafına bakınır ama adam yok olmuştur. Bunun üzerine Kanuni “Niye tanıtmadın?” diye sitem eder. Yahya Efendi “O sana kendini tanıttı, ama sen tanımadın” der.

Yahya Efendi, Kanuni’nin hususi hayatına karışacak kadar cesur ve kendini saydırmış biriymiş. Şehzade Mustafa’nın, Kanuni’ye isyan ederek taht mücadelesine gireceği iddiası ile öldürülmesi sonrası annesi Mahidevran Sultan saraydan çıkarılarak Bursa’ya gönderilmiş. Yahya Efendi, bu hareketin yanlış olduğunu belirten bir mektubu Kanuni’ye göndermiş.

Ancak bu mektup Kanuni üzerinde olumsuz bir tesir oluşturmuş ve Yahya Efendi medresedeki müderrislik görevinden alınarak emekli edilmiş. Emekli edilmesinden sonra vefat edene kadar hayatını Beşiktaş ile Ortaköy arasında kendisinin övdüğü bahçesi içerisinde yer alan tekkesinde geçirmiş. Bahçe zevki, Yahya Efendi’nin yaşadığı dönemin büyük meraklarındanmış.

Yahya Efendi Türbesi İstanbul’da Eyüp Sultan, Aziz Mahmud Hüdayi, Merkez Efendi gibi ziyaretçilerin yoğun ilgi gösterdiği türbeler arasında bulunuyor. Türbe diğer dergah yapılarında görüldüğü gibi ibadethane ile iç içe olacak şekilde yapılmış.

Yaşadığı dönemde Osmanlı donanması seferlere çıkarken Yahya Efendinin duasını alırmış. Bu durum vefatından sonrada boğazda türbesinin önünden geçerken denizcilerin kendisini vesile kılarak dua etmeleriyle devam etmiş. Üsküdar’da bulunan Aziz Mahmud Hüdayi, Beykoz’da bulunan Hz. Yuşa ve Sarıyer’de bulunan Telli Baba Türbeleriyle birlikte kendi türbesi boğazın manevi koruyucularından biri olarak görülmüş.

Türbe odası ile cami kısmı arasında kalan duvarda geniş, kemerli bir açıklık bulunuyor. Demir şebeke ile kapatılan bu açıklık sayesinde camiye ibadete gelenlerin türbe odası kapalıyken de ziyaret yapabilmelerine imkan sağlanmış.

Yahya Efendi Camisi boğaz manzarasına hakimiyeti ile İstanbul’da bulunan tarihi camiler arasında müstesna bir yere sahip. Cami içinin üstü türbe kısmında olduğu gibi basık bir kubbe ile örtülü. Mihrabın sağında ve solunda bulunan büyük pencerelerden boğazın güzel manzarası izlenebiliyor.

Dergahın girişindeki ahşap kanatlı kapı üzerindeki kitabeden yapının 1873 yılında Sultan Abdülaziz’in annesi Pertevniyal Valide Sultan tarafından onarım yaptırıldığı anlaşılıyor. Dergah büyük oranda bugünkü görünümünü bu tarihte yapılan tadilatta almış.

Nerede ve Nasıl Gidilir?

Yapı Beşiktaş ilçesinde Yıldız Parkı yanında, Çırağan Sarayının karşısında bulunuyor. Yapı, boğaza hakim bir tepede bulunması sayesinde çok güzel bir boğaz manzarasına sahip.

Toplu taşıma araçlarıyla türbenin bulunduğu yere gitmenin maalesef çok bir alternatifi yok. Ancak bir şekilde Beşiktaş Meydanı’na ulaştığınız zaman türbeye gitmek kolaylaşmakta. Yapıya Beşiktaş meydanından Ortaköy‘e giden otobüslere binip Yahya Efendi durağında indikten sonra Yahya Efendi Sokağı‘ndaki taş döşeli yokuştan 50 metre kadar yukarı çıkarak ulaşabilirsiniz. Beşiktaş meydanından otobüse binmek yerine 15-20 dakika kadar yürümeyi de tercih edebilirsiniz.

Eğer Anadolu yakasından gitmek isterseniz Üsküdar veya Kadıköy‘den kalkan vapurlar ile Beşiktaş iskelesine geçip, buradan Sarıyer‘e giden otobüslere binmeli veya 10-15 dakikalık bir yürüyüş yapmalısınız. Avrupa yakasında iseniz Bağcılar-Kabataş tramvay hattında Kabataş durağında indikten sonra Sarıyer’e giden otobüslere binebilirsiniz. Metrobüs ile ise Zincirlikuyu durağında indikten sonra otobüs kullanarak önce Beşiktaş Meydanı’na, sonrada türbeye gidebilirsiniz.

Kendi aracınızla türbenin bulunduğu alana gitmek isterseniz yapının bulunduğu sokakta aracınızı bırakacağınız bir otopark bulunmuyor. Bu nedenle aracınızı Yıldız Parkı girişinde bulunan İspark otoparkına veya Yıldız Parkı içine bırakmanızı tavsiye ederim.

İstanbul’da gezilecek yerler listenizde mutlaka bulunması gereken Yahya Efendi Türbesine yakın yerler arasında bulunan Yıldız Parkı, Yıldız Hamidiye Camii, Dolmabahçe Sarayı ve Ortaköy Camii‘nin de görülmesi gereken yerler olduğunu da belirtmeliyim.

Yapıya aşağıda yer alan haritada işaretli konumu kullanarak da nasıl ulaşabileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Kaynakça:

M. Gül Akdeniz, Hande Erdoğan, 16. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Şeyh Yahya-Efendi-Tekkesi, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2016

islamansiklopedisi.org.tr/yahya-efendi-besiktasli